مدیریت تجهیزات پزشکی در بیمارستان

روزگاری درمان بیماران عمدتا منحصر به تجویز دارو ، رعایت رژیمهای غذایی خاص و انجام عملیات فیزیکی توسط خود طبیب می گردید . اما پس از انقلاب صنعتی و پیشرفت روزافزون تکنولوژی به ویژه از نیمه دوم قرن بیستم امروزه تجهیزات و وسایل پزشکی نقش محوری و عمده ای را در سه حوزه پیشگیری ، تشخیص و درمان بیماریها ایفا می کنند به نحوی که اصولا“ تصور مرکز درمانی فاقد آنها دور از ذهن می نماید . از طرفی این تجهیزات به جهت وجه سرمایه ای چه از نقطه نظر ابتیاع و چه به لحاظ خدمات پس از فروش ، پارامتر بسیار مهمی در اقتصاد بهداشت مراکز درمانی محسوب می گردند . لذا همانقدر که وجود این تجهیزات و وسایل در صحن عملکرد و موفقیت مراکز درمانی موثر ومفید است ، عملکرد نادرست و یا مختل شدن آن ، در روند مراکز درمانی و فعالیت متخصصین اختلال و اشکال و بعضا صدمات جبران ناپذیر ایجاد می نماید .

---

دانلود نسخه PDF مقاله  / شامل مطالب اختصاصی(ویژه کاربران اختصاصی- برای دریافت کدقفل فایل از پنل عضویت سایت تیکت ارسال نمایید ) 

---

در این مقاله خواهید خواند:

• واحد مهندسي پزشكي در بيمارستان
• راهکارهاي تعمير و نگهداري صحيح
• نحوه‌ی گزارش تعميرات در بیمارستان
• ساختار واحد مهندسی پزشكی

---

تجهيزات پزشكي كمك بزرگي در امرتشخيص، درمان و آموزش و پژوهش پزشكي براي متخصصان، جراحان، پزشكان، پرستاران، كارشناسان بخش هاي تشخيصي و درماني هستند و هر ساله عمده اي از هزينه بيمارستا ن ها  به خريد تجهيزات پزشكي (مانند دستگا ه هاي راديولوژي، دستگاه های آزمايشگاهي،ميكروسكوپ هاي جراحي، مانيتورهاي اتاق عمل، مانيتورهاي آي .سي.يو ICU و سي .سي .يو،CCU ونتيلاتورها، ماشين هاي بيهوشي، الكترو شوك، الكترو كوتر و … ) از داخل و خارج كشور اختصاص میابد، به طوري كه تجهيزات پزشكي موجود در مراكز بهداشتي و درماني، بيمارستان ها، دانشكده ها و دانشگاه هاي علوم پزشكي بيش از  30 درصد از منابع بخش بهداشت و درمان كشور را شامل مي شود .

برابر آمار وزارت بهداشت درسال 84 ،حدود پنج هزار ميليارد تومان دستگاه پزشكي در بخش دولتي موجود بوده است كه ساليانه حدود شصت ميليارد تومان صرف هزينه هاي تعمير و سرويس، نگهداري ، جايگزيني و بهبود استاندارد آنها گرديده است .ازطرف ديگر طبق بررسي هاي انجام شده در ايران، براي راه اندازي بيمارستان هاي جديد التاسيس حدود يك سوم هزينه هاي ساخت و ساز و تجهيز بيمارستان به خريد تجهيزات پزشكي اختصاص مي يابد و براي نگهداري و تعمير تجهيز ات پزشكي بايد مبلغ 10 تا 20 درصد قيمت خريد آنها در بودجه جاري ساليانه پيش بيني شود.

مديران بيمارستان ها نيزكه در جستجوي بهترين گزينه براي افزايش كيفيت خدمات درماني و كاهش هزينه هاي بيمارستان هستند تجهيزات پزشكي را يكي از سه ركن اساسي بيمارستان و جزو هزينه هاي اصلی بيمارستاني به حساب مي آورند.

ولي متاسفانه ديده مي شود كه هر ساله ميزان قابل توجهي از دستگاه هاي پزشكي دچار نقص فني شده وكارايي خود را از دست مي دهند، به طوري كه بيمارستان هاي كشور به انباري ازتجهيزات پزشكي معيوب و اسقاط تبديل شد ه اند.

برابر بررسي هاي انجام شده توسط سازمان بهداشت جهاني بيش از 60 درصد تجهيزات پزشكي در كشورهاي در حال توسعه بدون استفاده مانده اند و امكانات نگهداري و تعمير براي آنها وجود ندارد .به نظر ايساكو كه از كارشناسان برجسته تكنولوژي پزشكي است مهم ترين عو املي كه به اتلاف منابع بيمارستاني دامن میزند، خريداری تجهيزات پيچيده بدون داشتن متخصص لازم وغير استاندارد بودن وسايل و تجهيزات است .

مطالعات نشان داده است كه هزينه هاي تعمير و نگهداري تجهيزات پزشكی در كشورهاي در حال توسعه بسيار گران تر از كشورهای صنعتی است.

بنابر اين به سبب سوء مديريت تجهيزات پزشكي مانند : ساختار نامناسب، فقدان زير بناي لازم جهت خريد و تهيه، نگهداري، آموزش و بهره برداری از تكنولوژی وارداتي، اتلاف منابع بهداشت ملي كماكان تداوم مي يابد.

از آنجا كه خسارت هاي علمي و اقتصادي زيادي از فقدان مديريت تجهيزات پزشكي به سيستم بهداشت و درمان كشور ايران تحميل ميشود يك تصميم گيري جدي و برنامه ريزي شده، براي رفع مشكل، امري ضروري به نظر مي رسد كه تنها راه حل طراحی الگويی مناسب برای اعمال مديريت موثر تجهيزات پزشكی مي باشد.

با به كارگيری اين الگو مي توان به استراتژی هایی دست يافت كه نه تنها به افزايش كارايی دستگاه های پزشكی و صرفه جويی در هزينه ها، كمك شود، بلكه با تشخيص و درمان سريع و صحيح، ميانگين اقامت بيماران در بیمارستان كاهش يابد . از طرف ديگر با استفاده از اين الگو بيمارستان مطمئن خواهد بود كه دستگاه های پزشكی با عملكرد مطلوب كار مي كند و وقفه ای در ارائه خدمات درمانی و تشخيص برای بيماران سرپايی و بستری پيش نخواهد آمد .

همچنين طول عمر مفيد دستگاه های پزشكی افزوده خواهد شد و عملكرد كلی و بهره وری (اثر بخشی+ كارايی) بيمارستان ها بهبود مي يابد و از اين طريق می توان سرمايه حدود 7000 ميليارد تومانی دستگاه های پزشكی موجود در بخش دولتی را حفظ نمود.

بنابراین وجود واحدی که در مراکز درمانی بطور تخصصی وظیفه مدیریت بر این سامانه ها را داشته و از طرفی از آخرین دست آوردها و پیشرفتهای تکنولوژیکی این عرصه مطلع و آنها را بدرستی در اختیار متخصصین امر قرار دهد ضروری است. اگرچه در کشور ما تا حدودی این مسئله جدید و نو ظهور به نظر می رسد ، ولی در کشورهای صاحب علم و تکنولوژی روز، سالهاست که امری معمول و بدیهی می باشد .

با ايجاد واحدهای مهندسی پزشكی كه وظيفه آن نگهداری توأم با پيشگيری ، كنترل تجهيزات پزشكی ، انتخاب و خريد تجهيزات است ، مي توان از تعميرات عمده دستگاههای پزشكی كاست و از عملكرد بد آنها جلوگيري كرد و ايمني لازم را براي بيمار و كاربر تضمين نمود.

مهندسی پزشكی مقوله ای است كه با وجود ايفای نقش سرنوشت سازوحساس در مسير درمان و بهداشت جامعه،با توجه به ميزان اهميت آن تاكنون مورد كم توجهی واقع شده است. ارتباط تنگاتنگي كه بين طب با تكنولو‍‍ژی مدرن تجهيزات پزشكي وجود دارد به گونه اي است كه حتي ماهرترين و مجرب ترين پزشكان در سراسر دنيا بدون بهره گيری از تجهيزات قادر به تشخيص بسياری از بيماری ها نخواهند بود.

تعریفی از تجهیز پزشکی:

ایران

وسیله پزشکی در آیین نامه تجهیزات پزشکی ایران به شکل زیر تعریف می‌شود:

هرگونه وسایل، تجهیزات، ابزار، لوازم، ماشین آلات، وسایل کاشتنی، مواد، معرف‌ها یا کالیبراتورهای آزمایشگاهی و نرم‌افزارها که که توسط تولیدکننده برای انسان (به تنهایی یا در تلفیق با سایر وسایل) جهت حداقل یکی از اهداف زیر ارائه می‌گردد:

• – تشخیص، پیشگیری، پایش، درمان یا کاهش بیماری
• – تشخیص، پایش، درمان، تسکین، جبران یا به تعویق انداختن صدمه یا معلولیت
• – تحقیق و بررسی، جایگزینی، اصلاح آناتومی یا یک فرایند فیزیولوژیک
• – حمایت کننده یا پشتیبانی کننده حیات
• – کنترل بارداری
• – تمیز یا ضد عفونی کننده و یا استریل کننده وسایل یا محیط برای اهداف پزشکی
• – فراهم کردن اطلاعات برای اهداف پزشکی و تشخیصی به کمک آزمایش‌هاin vitro) ) بر روری نمونه‌های گرفته شده از بدن انسان

این تعریف شامل موادی که تاثیر اصلی یا هدف طراحی آن، بربدن بر پایه روش‌های دارویی، ایمنی‌شناسی یا متابولیکی باشد نمی‌گردد. اما می‌توان به کمک چنین شیوه‌هایی به کار آن کمک کرد.

کلیه وسایل، مواد، معرفها، کالیبراتورها، وسایل جمع‌آوری، نگهداری نمونه، مواد و محلولهای کنترل آزمایشگاهی و دندانپزشکی جزء وسایل پزشکی محسوب می‌شود.

همچنین اداره کل تجهیزات پزشکی طبق تعریف فوق و بر اساس وظیفه قانونی تعیین شده در تبصره ۲ ماده ۱۴ از قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی، اقدام به تدوین فهرست تجهیزات پزشکی ایران بر اساس استاندارد بین المللی  ISO نموده‌است.

اروپا

همچنین طبق تعریف آیین نامه وسایل پزشکی اتحادیه اروپا، هرگونه تجهیزات، ابزار، لوازم، مواد، یا نرم‌افزارهای لازم برای کاربرد مناسب تعیین شده توسط تولید کننده، به تنهایی یا در تلفیق با سایر وسایل جهت استفاده برای و برای اهداف

• تشخیص، پیشگیری، پایش، درمان یا کاهش بیماری
• تشخیص، پایش، درمان، تسکین، جبران یا به تعویق انداختن صدمه یا معلولیت
• تحقیق و بررسی، جایگزینی، اصلاح آناتومی یا یک فرایند فیزیولوژیک

کنترل بارداری

ارائه می‌شود به گونه‌ای که تاثیر اصلی آن بربدن بر پایه روش‌های دارویی، ایمنی‌شناسی یا متابولیکی انجام نپذیرد، اما ممکن است چنین شیوه‌هایی به کار آن کمک نمایند.

آمریکا

یک وسیله، دستگاه، ابزار، ماشین، اسباب، وسیله کاشتنی در بدن، معرف آزمایشگاهی ویا موارد مشابه و اجزا و لوازم جانبی آنها که :

در مراکز رسمی یا دارونامه ایالات متحده و یا متمم‌های آن به عنوان وسیله پزشکی شناخته شده باشد

برای تشخیص بیماری‌ها یا دیگر حالات

برای درمان، تسکین یا پیشگیری از بیماری در انسان یا حیوان که هدف آن اثر گذاری بر ساختار یا عملکرد بدن انسان یا حیوان است، اما هدف اولیه آن از طریق کنش‌های شیمیایی در بدن انسان یا حیوان و یا متابولیسم بدن به دست نمی‌آید.

طبقه ‌بندی سطوح ریسک

دو طبقه‌بندی اساسی برای محصولات پزشکی وجود دارد که اولین آن توسط FDA در سال ۱۹۷۶ بنا نهاده شد. سپس در سال ۱۹۹۳ طبقه‌ بندی جدیدی توسط اتحادیه اروپا معرفی گردید و پس از آن کانادا و سایر کشورها از آن تبعیت نمودند همچنین این مدل توسط گروه کار GHTF  ثبت گردید.

طبقه‌بندی ایران

طبق ماده ده آیین نامه تجهیزات پزشکی ایران و ضوابط طبقه‌بندی وسایل پزشکی ایران، تجهیزات پزشکی از نظر سطح ریسک به ۴ سطح طبقه‌بندی می‌شوند که این طبقه‌بندی الزامات قانونی ای که تولید کننده یا وارد کننده باید رعایت نماید را مشخص می‌نماید لذا وی موظف است از کلاس خطر وسیله پزشکی ارائه شده آگاه بوده و اقدامات قانونی مربوطه را انجام دهد.

طبقه‌بندی اروپا

تمام وسایل پزشکی با توجه به ۱۸ اصل مذکور در ضمیمه نهم، آیین نامه تجهیزات پزشکی اروپا در چهار کلاس I ,IIa,IIb,III طبقه‌بندی می‌شوند. وسایل آزمایشگاه تشخیص طبی نیز دارای چهار کلاس می‌باشند که به ترتیب از کمترین سطح خطر تا بالاترین سطح خطر عبارتند از «وسایل دیگر» که به وسایلی اشاره می‌نماید که نه در ضمیمه دو می‌باشند و نه وسایل خودآزمون هستند، «وسایل خود آزمون» به استثناء وسایل اندازه‌گیری قند خون و لیست B و A که در ضمیمه دوم این آیین نامه آمده‌اند.

طبقه‌بندی آمریکا

سازمان غذا و دارو آمریکا فهرستی از عناوین ۱۷۰۰ نوع از تجهیزات پزشکی را که تحت ۱۶ تخصص پزشکی گروه بندی شده‌اند، ارائه می‌دهد. هر کدام از این وسایل بر پایه نیاز آنها به کنترل ایمنی و اثر گذاری به سه کلاس تعلق می‌گیرند. این سه کلاس عبارتند از:

کلاس یک: کنترل‌های عمومی

با معافیت

بدون معافیت

کلاس دو: کنترل‌های عمومی و کنترل‌های ویژه

با معافیت

بدون معافیت

کلاس سه: کنترل‌های عمومی و تاییدیه پیش از فروش

کلاس یک

کلاس یک شامل وسایلی است که کمترین کنترل‌های قانونی را نیاز دارند. پتانسیل ایجاد آسیب و خطر این وسایل برای بیمار یا کاربر حداقل است و در اغلب موارد دارای طراحی ساده‌تری نسبت به کلاس‌های دیگر می‌باشند. پیاده‌سازی «کنترل‌های عمومی» برای وسایل کلاس یک ضروری است.

کنترل‌های عمومی شامل موارد زیر می‌شوند:

• ثبت نام و مشخصات شرکت تولید کننده،توزیع کننده، بسته بندی کننده‌های مجدد و شرکت‌هایی که تغییراتی در علائم وسیله‌ها می‌دهند، در سازمان غذا و دارو آمریکا
• ثبت نام وسیله‌ای که برای فروش آماده می‌شود در سازمان غذا و دارو آمریکا
• تولید وسیله مطابق با اصول و قوائد «شرایط تولید خوب»
• برچسب گذاری وسیله براساس قوانین
• ارائه اعلام پیش از فروش وسیله در صورت عدم معافیت وسیله از ارائه اعلام پیش از فروش.

 

۴۷ درصد وسایل در کلاس I قرار می‌گیرند و ۷۴ درصد از این وسایل، معاف از ارائه اعلام پیش از فروش می‌باشند. وسایلی که در این کلاس جای دارند و معاف از ارائه اعلام پیش از فروش نیستند را وسایل رزرو شده می‌نامند. باندهای کشی، دستکش‌های معاینه و ابزارهای دستی جراحی مثال‌هایی از وسایل کلاس یک می‌باشند.

کلاس دو

کلاس دو شامل وسایلی است که کنترل‌های عمومی و روش‌های آن برای تضمین کیفیت و کارآیی این وسایل ناکافی است. بنابراین برای این وسایل علاوه بر پیاده‌سازی کنترل‌های عمومی، کنترل‌های ویژه نیز اجرا می‌گردد. اغلب وسایل پزشکی در این طبقه جای می‌گیرند. تعداد اندکی از این وسایل معاف از اعلام پیش از فروش می‌باشند. کنترل‌های ویژه می‌تواند شامل نیازمندی‌های ویژه برچسب گذاری، استانداردهای اجباری عملکرد و نظارت پس از فروش باشد. ویلچرهای برقی، پمپ‌های تزریق و مانیتورها در این کلاس جای دارند.

کلاس سه

حساس‌ترین وسایل که کنترل‌های سختگیرانه تری نیاز دارند در کلاس سه جای می‌گیرند. معمولاً هنگام استفاده از این وسایل جان بیمار به عملکرد آنها بستگی پیدا می‌کند. این وسایل می‌توانند اهمیت فوق‌العاده‌ای در جلوگیری از ایجاد یا تشدید بیماری و یا خطر ایجاد بیماری یا آسیب به بیمار داشته باشند. در مورد این وسایل اطلاعات کافی برای نشان دادن ایمنی و اثربخشی مطلوب از طریق کنترل‌های عمومی و ویژه به دست نمی‌آید، لذا از شیوه‌های علمی این اطلاعات را به دست آورده و درنهایت در صورت تایید ایمنی و اثربخشی وسیله، تاییدیه پیش از فروش صادر می‌شود.

البته تمامی وسایل این کلاس برای فروش نیاز به تاییدیه پیش از فروش ندارند. آن دسته از وسایل پزشکی کلاس سه که معادل وسیله‌ای هستند و قبل از ۲۸ می۱۹۷۶ با اعلام پیش از فروش مجوز ورود به بازار را دریافت کرده‌اند تا زمانی که سازمان غذا و دارو آمریکا نیازمندی‌های جدیدی را اعلام نکرده‌است، فروششان معطوف به دریافت تاییدیه پیش از فروش نیست.

طبقه‌بندی وسایل پزشکی بستگی به «حیطه کاربرد» و «موارد مصرف» آن نیز دارد. به عنوان مثال کاربرد مورد نظر یک تیغ جراحی، برش بافت است. اما ممکن است کاربردهای تخصصی تری بر روی برچسب آن نوشته شده باشد، مثلاً «برای برش قرنیه». «مواردمصرف» می‌تواند بر روی برچسب آن و یا هنگام فروش وسیله و به صورت شفاهی عنوان شود. برای تعیین کلاس وسیله می‌توان به لیست وسایلی که سازمان غذا و دارو آمریکا ارائه می‌دهد، مراجعه نمود. با یافتن کد وسیله مورد نظر، کلاس وسیله مشخص می‌شود.

 

---

پیشنهاد سردبیر

مطمئنا از خواندن > مقاله”” خواهید برد.

 

 

 

---

واحد مهندسي پزشكي در بيمارستان

مجموعه ایست که در سیستم ماتریسی سازمان بیمارستان وظیفه مدیریت کلیه امور مرتبط با تجهیزات و وسایل پزشکی را در راستای تامین ایمنی لازم برای بیماران و پرسنل و نیز بهره وری بهینه این تجهیزات جهت ارتقاء سه شاخصه کارآیی ، اثربخشی و رضایتمندی بیماران بعهده دارد.

اهداف

الف) استفاده مؤثر از تجهیزات و وسایل پزشكی و بهره گیری بهینه از تمامی قابلیت های آنها
ب) افزایش عمر مفید تجهیزات ، تضمین صحت و دقت عملكرد آنها و جلوگیری از خرابی های زودهنگام و نابهنگام
ج) كاهش هزینه های نگهداری ، تعمیر ، و زمان از كارافتادگی دستگاه ها
د) تأمین ایمنی لازم برای پرسنل و بیماران در ارتباط با تجهیزات و وسایل پزشكی
هـ) هدایت بیمارستان به استفاده از تكنیک ها ، تجهیزات و وسایل نوین متناسب با نیازهای واقعی وتوانایی های مركز درمانی

وظایف

1- آموزش

2- تأمین ایمنی بیماران و پرسنل

3- مدیریت چرخه نصب و تعمیر

4- نظارت بر انبار طبی و انبار اسقاط

5- مدیریت نگهداری و عملكرد دستگاه

6- كارشناسی مشاور خرید تجهیزات و وسایل پزشكی

7- كارشناسی اقتصادی تجهیزات پزشكی

8- نظارت بر اجرای استانداردهای فضاهای درمانی در خصوص تجهیزات پزشكی

9- مستند سازی و نگهداری اطلاعات

10- ارتباط با اداره تجهیزات پزشكی دانشگاه علوم پزشكی

1- آموزش:

توانایی استفاده صحیح و بجا ، بهره گیری مؤثر از تمامی قابلیت های تجهیزات و وسایل پزشكی ، اجتناب از سوء استفاده و خطرات آنها ، رعایت اصول نگهداری روزمره جهت افزایش عمر مفید تجهیزات و تهیه گزارش های مربوطه ، منوط به آموزش كامل و صحیح كاربران و نیز پاسخگویی مداوم به شبهات و سئوالات آنان می باشد. همچنین این آموزش ها موجب كاهش افت عملكرد واحدهای مركز درمانی هنگام تعویض پرسنل با نظرات جدید می گردد.

آموزش صحيح و استفاده اصولي از دستگاه تا ميزان 90% از خرابي‌هاي دستگاه مي‌كاهد. همچنين نگهداري صحيح و كاليبراسيون‌هاي دوره‌اي مراكز را از هر هزينه خريد مجدد دستگاه بي‌نياز مي‌سازد.

در سيستم ما بحث آموزش و كاليبراسيون يك مبحث رها شده و فراموش شده است. ما فقط نگران تعميرات هستيم ولي در رديف بودجه ما جايي براي آموزش و كاليبراسيون در نظر گرفته نشده است و تمام بودجه مراكز صرف تعميرات مي‌شود. حتي معدود شركت‌هايي كه مبحث تعميرات و كاليبراسيون متمركز شده‌اند در بحث آموزش فعاليتي ندارند .

بهترين آموزش‌دهنده در مورد هر دستگاه همان نماينده كمپاني خود دستگاه است و در نتيجه بحث آموزش توسط شركت‌هاي نمايندگي بايد راه‌اندازي شود تا پرسنل فني هر مركز درماني قادر باشند با تشخيص درست عيوب اوليه هر دستگاه گزارش دقيقي را به شركت‌هاي نمايندگي ارايه دهند.

در رابطه با آموزش عملي در بيمارستان، تمامي كشورها اقدام به آموزش اوليه اپراتورها (براي استفاده درست، ايمن و موثر از تجهيزات پزشكي)،كارآموزي و كارورزي دانشجويان مهندس باليني و تكنسين هاي تجهيزات پزشكي با استفاده از مهندسان باليني مقاطع بالاترمثل فوق ليسانس و دكتري نموده اند.آموزش مداوم مهندسان باليني و تكنسينها و همچنين اپراتورهاي تجهيزات پزشكي در تمامي كشورهاي مورد مطالعه به صورت ساليانه انجام و قبلاً ميزان نياز آموزشي آنها برآورد

مي گردد. دركشور امريكا علاوه بر انجام آموزش مداوم ساليانه براساس نياز آموزشي، درخواست آموزش اپراتور در شرح وظايف سوپروايزر بخش گنجانده شده است. از طرف ديگر سوابق آموزشي و هم چنين چك ليس تهاي مربوطه در پرونده آموزشي اپراتور قرار م يگيرد و براي تداوم اپراتوري دستگاه، مجوز رسمي (گواهينامه) صادر مي گردد و فرداپراتورحتماً بايدگواهينامه كار با دستگاه را داشته باشد.

2- تأمین ایمنی بیماران و پرسنل:

دستگاه ها و لوازم پزشكی جهت تشخیص و درمان در ارتباط مستقیم با بیماران و پرسنل بوده و می بایست اقدامات امنیتی جهت حفاظت افراد از عوارض مربوطه و همچنین هنگام بروز خرابی ها نظیر تشعشعات ، جریان های نشتی ، ضربات ، آتش سوزی و … برابر روش های استاندارد و توصیه شده بعمل آید.

3- مدیریت چرخه نصب و تعمیر:

نظارت بر تحویل و نصب و راه اندازی صحیح تجهیزات و لوازم ، قراردادهای خدمات پس از فروش ، اولویت بندی و پیگیری تعمیرات ، فاكتورهای هزینه تعمیرات ، مراحل و كیفیت و چگونگی تعمیر كه عمدتاً از سوی شركت ها انجام می گردد ، می بایست به منظور كاهش زمان از كارافتادگی دستگاه ، كاهش هزینه تعمیرات و عدم نیاز به تعمیرات مكرر صورت پذیرد.
لازم به ذكر است با توجه به تنوع و پیچیدگی دستگاه ها و لوازم پزشكی كه در حوزه های مختلف بكار گرفته می شود و از آنجا كه امر تعمیر علاوه بر تخصص ، نیازمند آموزش و داشتن ابزار لازم و قطعات یدكی مربوطه می باشد و نیز بعضاً بهانه جویی شركت ها جهت رفع مسئولیت تعمیرات و یا بزرگنمایی مشكلات و در نتیجه افزایش هزینه های تعمیراتی ، اقدام مستقیم از سوی كاركنان واحد مهندسی پزشكی جهت تعمیر جز در موارد خاص و جزیی و دستگاه های ساده توصیه نمی گردد.

راهکارهاي تعمير و نگهداري صحيح

1 –  شناسائي تجهيزات و دستگاههاي مختلف و دسته بندي آنها بر اساس اهميت وجودي در سيستم .

2-  بكارگيري افراد مجرب و با تجربه و سابقه كار مفيد در راهبري و نگهداري سيستم .

3-  تعيين شرح وظايف راهبر براي چگونگي نگهداري سيستم .

4-  پيش بيني لازم براي آينده از طريق تامين لوازم يدكي مورد نياز بر حسب اهميت سيستم و تامين به موقع لوازم مذكور بر حسب نياز .

5   تعيين روشهاي نگهداري صحيح هر قسمت از سيستم

6-  تامين لوازم و قطعات مورد نياز الزاماٌ از انواع با كيفيت و استاندارد شده

7 –  انعكاس آن به مراجع ذيربط -كنترل مستمر و مداوم چك ليستهاي نظارتي تهيه شده براي هر قسمت از سيستم توسط افراد مسئول

8-  پيگيري هاي لازم تا حصول نتيجه و رفع نواقص و معايب در كوتاهترين زمان ممكن توسط مسئولين مربوطه قبل از صدمه زدن به كل سيستم و از رده خارج شدن كامل آنها

9-  پيش بيني بودجه كافي جهت تامين قطعات و لوازم مورد نياز در طول سال متناسب با حجم تاسيسات هر واحد و اختصاص بودجه انحصاري براي اين مهم

10-  تهيه شناسنامه فني براي هر يك از تجهيزات به ترتيب الويت و اهميت آنها در سيستم به منظور شناخت سيستم و در مواقع بروز نقص بررسي دلايل مربوطه

11-  جلوگيري از هر گونه تغييرات و تعميرات خودسرانه در سيستمهاي تاسيساتي و هماهنگي لازم با عوامل فني

12-  آموزش لازم به استفاده كننده گان از تجهيزات و دستگاهها قبل از شروع كار

13-  پيش بيني مواردي كه احتمال وقوع آنها بطور غير مترقبه و ناگهاني وجود دارد بر اساس تجربيات قبلي هر واحد و اتخاذ تصميمهاي پيشگيرانه در زمان مناسب

14-  پيش بيني ابزارهاي تشويقي براي نگهداشت صحيح بر مبناي بهبود مستمر براي عوامل دست اندر كار نگهداشت

15-  همكاري همه عوامل دست اندر كار نگهداشت در خصوص بهبود وضعيت نگهداري سيستم اعم از كارفرما ؛ پيمانكار ؛ دستگاه نظارت مقيم ؛ دستگاه نظارت عاليه

16-  راه اندازي سيستم مكانيزه در تاسيسات بيمارستانها از طريق به بكارگيري كامپيوتر به جاي روشهاي دستي در تجزيه و تحليل داده ها ؛ بايگاني سوابق ؛ چك ليستها ؛ شناسنامه فني تجهيزات و غيره

17-  تهيه يك فرآيند منطقي براي تصميم گيري ؛ برنامه ريزي ؛ اجرا؛ كنترل ؛ ارزيابي و گزارش عملكرد ماهيانه به عوامل مرتبط

18-  تدوين شاخص هاي ارزيابي عملكرد سيستم و مراجعه به شاخص ها در زمان هاي مشخص شده به منظور رسيدگي و تعمير سيستم قبل از بروز نقص و آسيب به سيستم

19-  تدوين شاخص هاي ارزيابي عملكرد عوامل دست اندر كار نگهداري شامل پيمانكار ؛ دستگاه نظارت و مديريت نگهداشت در دوره هاي زماني مشخص

نحوه‌ی گزارش تعميرات در بیمارستان:

در این قسمت می توان از کلیه تعمیرات ثبت شده در سیستم، گزارش تهیه کرد. در صورتی که به دنبال دریافت گزارش تعمیر دستگاه یا دستگاه های خاصی باشیم، با درج خصوصیت مورد نظر در کادر مخصوص، می توان دامنه جستجو را فیلتر کرد.
ترتیب قرارگیری نتایج در گزارش نهایی با انتخاب معیار مرتب سازی از لیست باز شونده مربوطه انتخاب می گردد.
باید تاریخ شروع و پایان دوره مورد نظر برای مشاهده گزارش ها را در قسمت های “از تاریخ”و” تا تاریخ” درج کرد. برای درج تاریخها، “روز” ، “ماه” و “سال” را از لیست موجود، برای هر یک از این فیلد ها انتخاب کرده و در نهایت استخراج انجام می شود. می توان لیست گزارش ها را چاپ کرده یا با گزینه تبدیل فرمت آنرا به صورت یکی از برنامه های Excel ، Word،PDF ، CrystalReport ، RichText یا 40 HTML  ذخیره نمود.

یکی دیگر از امکانات منحصر به فرد این نرم افزار امکان نمایش نمودارهای میله ای هزینه های دستگاه می باشد.
بدین منظور با انتخاب دستگاه مورد نظر از لیست گزارش، صفحه ای باز می شود که با درج تاریخ شروع و پایان دوره مورد نظر برای مشاهده ،درقسمت های “از تاریخ”و” تا تاریخ” و نیز تعیین بازه زمانی یکی از موارد:ماهانه،سه ماهه،شش ماهه،سالیانه یا پنج ساله همچنین نوع نمودار که برحسب مجموع هزینه و یا تعداد تعمیر است،  می توان نمودار میله ای مربوطه را مشاهده نمود.

 

---

پیشنهاد سردبیر

مطمئنا از خواندن > مقاله”” خواهید برد.

 

 

---

 

4– نظارت بر انبار طبی و انبار اسقاط:

همان اندازه كه تجهیزات و لوازم پزشكی در تشخیص و درمان اهمیت و حساسیت دارد ، رعایت شرایط نگهداری و انبار تجهیزات و لوازم پزشكی و قطعات آنها نیز از اهمیت و حساسیت برخوردار است. از طرفی اهمیت برنامه ریزی جهت تأمین به موقع قطعات و لوازم پزشكی مورد مصرف در بیمارستان نیازی به توضیح ندارد. بعلاوه نظارت بر نحوه اعلام اسقاطی تجهیزات پزشكی ، بكارگیری قطعات سالم موجود در دستگاه اسقاطی جهت راه اندازی سایر دستگاه ها و نیز در صورت امكان تعمیر و راه اندازی دستگاه هایی كه به غلط اسقاط اعلام گردیده اند ، در كاهش هزینه های مركز درمانی می تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.

5- مدیریت نگهداری و عملكرد دستگاه:

نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance) یا به اختصار  PM به مجموعه عملیات و بازرسی هایی گفته می شود كه برای جلوگیری از خرابی ناگهانی و افزایش عمر مفید دستگاه به صورت دوره ای صورت می پذیرد. در این راستا برنامه ریزی و تهیه روال های لازم و فرم های مربوط به هر دستگاه با توجه به توصیه ها و نكات اعلام شده از سوی تولیدكننده برای بازدیدهای دوره ای  PM انجام می گیرد. از طرفی بررسی صحت عملكرد و دقت پارامترهای خروجی تجهیزات در تشخیص و عملیات درمانی كادر پزشكی نقش تعیین كننده ای دارد. برای اطمینان از عملكرد صحیح تجهیزات و كالیبره نمودن آنها ، می بایست آزمون هایی به شكل دوره ای و با استفاده از ابزارهای ویژه كالیبراسیون بر روی دستگاه انجام پذیرفته و خطاهای موجود تصحیح گردد.

 

6– كارشناسی مشاور خرید تجهیزات و وسایل پزشكی:

نیاز به دقت نظر در خصوص پارامترهای ذیل جهت خرید تجهیزات و وسایل پزشكی برای مركز درمانی ، واحد مهندسی پزشكی را به عنوان یک عضو مؤثر در كمیته خرید مطرح می نماید:

ـ شناسایی پارامترها و عملكردهای موردنیاز مركز درمانی بر اساس میزان و نوع مراجعین و انتظارات كادر پزشكی و بر این اساس شناسایی دستگاه هایی كه واجد این پارامترها و عملكردها می باشند.
ـ مسائل لازم برای سرویس و نگهداری ، وضعیت سرویس داخل كشور و تأمین قطعات یدكی
ـ كسب اطلاعات فنی لازم در خصوص عملكرد دستگاه در سایر مراكز درمانی داخلی و خارجی
ـ آنالیز صحت و سقم ادعاهای مطرح شده از سوی فروشنده دستگاه
ـ تعیین اطلاعات لازم و تعهدات فنی كه از سوی فروشنده می بایست با توجه به نوع دستگاه در اختیار قرار گیرد.
ـ كنترل دستگاه های خریداری شده بر اساس پروفرم های مربوطه و اطمینان از وجود تائیدیه های حاصل از انجام تست های پذیرش

7- كارشناسی اقتصادی تجهیزات پزشكی:

بیمارستان از یک طرف به عنوان مركزی كه هزینه ها و درآمدهایی داشته و می بایست برنامه ریزی جهت ایجاد تعادل و كسب سود بیشتر در آن صورت پذیرد و از طرفی به لحاظ ارتباطی كه با جان و سلامتی انسان ها داشته و یكی از مهمترین و بدوی ترین نیازهای بشری را تأمین می نماید ، از منظر اقتصادی بعنوان یک بنگاه اقتصادی خاص كه طراحی فرآیندها و تصمیم گیری ها در آن تابع شرایط و محدودیت هایی است ، مدنظر بوده و در این راستا واحد مهندسی پزشكی وظیفه دارد با همكاری واحدهای امور مالی ، انبار ، حسابداری صنعتی ، شاخصه های تخصصی را در حوزه تجهیزات و وسایل پزشكی كارشناسی و جهت تصمیم گیری به مبادی ذیربط ارائه نماید.

8- نظارت بر اجرای استانداردهای فضاهای درمانی در خصوص تجهیزات پزشكی:

تشخیص و اجرای بهینه استانداردهای فضاهای درمانی با توجه به فرآیندهای درمانی در بیمارستان نظیر محل قرارگرفتن تجهیزات و وسایل ، نحوه ارتباط بخش ها و حوزه های مختلف به یكدیگر و نحوه دسترسی به تجهیزاتی كه استفاده از آنها میان چند بخش مشترک است و … از اموری است كه می تواند یک مركز درمانی را در انجام بهینه وظایف خود به ویژه در زمان های حیاتی (Golden Time  ) یاری رساند.
همچنین در بعضی قسمت های در نظر نگرفتن شرایط فیزیكی و امكانات لازم هم می تواند باعث آسیب رساندن به دستگاه شود و هم اینكه ممكن است عوارض جبران ناپذیری برای پرسنل و بیماران بخش مربوطه و یا بخش های مجاور داشته باشد.

9- مستند سازی و نگهداری اطلاعات:

مستند سازی و نگهداری اطلاعات مربوط به انجام بندهای قبل جهت حفظ سوابق و طبقه بندی آنها برای دسترسی سریع و به موقع به این اطلاعات نظیر شناسنامه های تجهیزات و وسایل پزشكی ، سوابق تعمیراتی ، عملكردی ، PM و كالیبراسیون هر كدام ، سوابق آموزشی پرسنل ، كاتالوگ ها ، دستورالعمل ها ، فیلم ها ، اسلایدها و كتب مرجع مربوط به تجهیزات ، اقدامات امنیتی و سایر موارد مربوط به فعالیت های واحد به لحاظ مراجعات بعدی جهت تصمیم گیری های آتی و تهیه گزارش های مدون خواسته شده ، اهمیت زیادی داشته و می بایست به بهترین وجه صورت پذیرد. توصیه می گردد در این خصوص استاندارد خاصی از سوی وزارت بهداشت و درمان تهیه و جهت یكسان سازی به سراسر كشور ابلاغ گردد.

مشخصات فیزیكی واحد مهندسی پزشكی:

سطح 2: یک اتاق اداری ، یک كارگاه عمومی ، یک انبار
سطح 3: یک اتاق اداری دو كارگاه (كارگاه الكترونیک و الكتروتكنیک ، كارگاه مكانیک كه می بایست دارای محلی تحت عنوان چاله سرویس باشد.) ، یک انبار
سطوح 4 ، 5 و 6: نظیر سطح 3 به علاوه یک كارگاه مستقل در داخل بخش اتاق عمل با ابزار مستقل.

مشخصات نیروی انسانی:

سطح 2: یک نفر پرسنل اداری
سطح 3: یک نفر مسئول ( ترجیحاً مهندس پزشک) یک نفر پرسنل اداری ، یک تكنسین (به ازای هر مركز سطح دو تحت پوشش) ، یک نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM و كالیبراسیون
سطح 4: یک نفر مسئول (مهندس پزشک) ، یک نفر پرسنل اداری ، دونفر تكنسین ، یک نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM و كالیبراسیون
سطح 5 و 6: یک نفر مسئول (مهندس پزشک) ، دونفر پرسنل اداری ، یک نفر تكنسین (به ازای هر 150 تخت) ، یک نفر كارشناس مهندسی پزشكی جهت آموزش و PM (به ازای هر 300 تخت)

ساختار واحد مهندسی پزشكی

با توجه به تعاریف و شرح وظایف ذكر شده ، واحد مهندسی پزشكی به عنوان یک ركن مهم در رابطه با امور تجهیزات پزشكی در بیمارستان ، می بایست فضا و پرسنل خاص خود را دارا باشد. به لحاظ ساختاری ، واحد مهندسی پزشكی از قسمت های اداری ، كارگاه ها و آزمایشگاه كالیبراسیون (از سطح 4 به بالا) تشكیل می گردد. لازم به ذكر است آزمایشگاه كالیبراسیون با توجه به نقش مهم كالیبره بودن تجهیزات پزشكی و آزمایشگاهی در بدست دادن داده ها و خروجی های صحیح ، تصمیم گیری درست در هنگام تشخیص و عملكرد مناسب طی درمان ، در سطوح 4 به بالا و با هدف سرویس دهی به مراكز درمانی تحت پوشش سطوح پایین تر در نظر گرفته شده است و می بایست به عنوان زیر مجموعه واحد مهندسی پزشكی بیمارستان مربوطه و تحت نظارت اداره تجهیزات پزشكی استان ، طی یک برنامه زمان بندی مدون نسبت به این كار اقدام نماید. از آنجا كه وسعت حوزه تحت نظارت آزمایشگاه كالیبراسیون بسته به پهنه جغرافیایی هر استان و تعدد مراكز درمانی سطح 3 به پایین متفاوت خواهد بود ، تعداد آزمایشگاه های كالیبراسیون به ازای هر 3 بلوک در طرح سطح بندی (سطح 3) یک آزمایشگاه در نظر گرفته می شود.

در مورد كارگاه ها و فضای واحد مهندسی پزشكی ، نظر به اینكه این كارگاه ها یكی از آلوده ترین واحدها برای پرسنل می باشد ، می بایست در فضایی مستقر گردد كه در معرض نور كافی و مؤثر بوده ، تهویه كامل میكروبی و هود مخصوص جهت بخار قلع و جیوه ، سرویس بهداشتی و حمام خاص خود در جوار واحد و … در آن تعبیه گردد. بعلاوه داشتن سیستم ارت (زمین) مناسب و خط تلفن مستقیم و تعدادی خط تلفن داخلی بسته به تعداد بخش های مركز درمانی مربوطه از ضروریات این واحد است. رختكن و اتاق استراحت نیز از دیگر اجزاء ساختمانی این واحد است.

در پایان ذكر این نكته نیز لازم است كه نیروهای فنی برای بیمارستان های سطح 3 به بالا در نظر گرفته شده است كه برابر سیستم ارجاع مراكز سطح 2 و 1 ذیربط را نیز پوشش خواهند داد. لكن جهت تسهیل در انجام فعالیت های مربوطه ، فضای فیزیكی و ابزارهای پایه به همراه یک نفر پرسنل اداری در مراكز سطح 2 پیش بینی گردیده است تا اقدامات اولیه جهت تجهیزات موجود در مراكز درمانی سطح 2 در محل صورت پذیرفته و حتی الامكان از انتقال به مركز درمانی سطح بالاتر خودداری گردد.

در پژوهش حاضر مديريت تجهيزات پزشكي از شش بعد ساختار، خريد، كنترل، نگهداري، آموزش و توزيع مورد بررسي قرار گرفت . به منظور جمع آوري داده ها ازمقالات پژوهشي منتشرشده در 5 سال اخير، اسناد اداره كل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت و پايان نامه هاي موجود در كتابخانه واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي،و دانشگاه علوم پزشكي ايران و تهران ، از پايگاه هاي اطلاع رساني، كتب مرجع،گزارش هاي منتشر شده سازمان جهاني بهداشت، دانشگاهي و مراكز پژوهشي، سخنراني هاي ارائه شده و مقالات كنفرانس هاي علمي به صورت مجلات، كتاب، مجموعه مقالات، فصل نامه و نشريات معتبر جهاني، اسناد و مدارك و بانك هاي اطلاعاتي مثل مدلاين، پاپ مد، الزوير و سايت هاي مربوط به وزارت بهداشت و ديگر مراجع، سازمان هاي رسمي دولتي و سازمان هاي غيردولتي رسمي ذي ربط كشورها كه در اينترنت انتشار  يافته بود و نيز مذاكره و مشورت با اساتيد، كارشناسان و صاحب نظران و مسئولين داخل كشور استفاده شد.

بدين ترتيب كه پرسش نامه اي تهيه شد و به همراه نماي شماتيكي از الگوي پيشنهادي و شريح ابعاد ، الگو در اختيار 36 نفراز خبرگان مسلط به موضوع قرار گرفت وازآنان درخواست شد تا ميزان موافقت خود را در رابطه با هر يك از ابعاد الگو ، در قالب مقياس 5گزينه اي ليكرت (ازكاملا موافق = 5 تاكاملا مخالف = 1)اعلام نمايند . صاحب نظران مذكور داراي مدرك دكتري و كارشناسي ارشد در رشته مديريت خدمات بهداشتي و درماني، مديران شاغل در بيمارستان ها، مديران و مسئولان و كارشناسان داراي مدرك كارشناسي يا كارشناسي ارشد رشته مهندسي پزشكي با سابقه بيش از 5 سال، مستقر در اداره كل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، ادارات تجهيزات پزشكي دانشگاه ها و واحد مهندسي تجهيزات پزشكي در بيمارستا ن ها بود ه اند.

 

نتايج

تمامي كشورهاي مورد مطالعه براي اعمال مديريت موثر با ايجاد واحد مديريت و مهندسي تجهيزات پزشكي ساختار لازم را فراهم ساخته اند. خط مشي اصلي اين

واحد بر تامين ايمني(بيمار و اپراتور) و ارتقاء مراقبت از بيمار متمركزاست، ولي هركشور مواردي را بطور خاص تاكيد مي كند. از جمله در امريكا، دسترسي كامل، عملكرد صحيح دستگاه هاي پزشكي، تناسب با توان پرداخت مالي بيمار و استانداردهاي حاكم برعملكرد تجهيزات پزشكي، در انگلستان، كاهش هزينه، درآلمان، به كارگيري مهارت هاي مديريتي و مهندسي تكنولوژي سلامت، دركانادا، به كارگيري تكنيكهاي مهندسي ومديريت تكنولوژي و توسعه سيستم هاي مديريت پزشكي، در كشور استراليا، استفاده كامل، عملكرد صحيح، جايگزيني به موقع و افزايش اثربخشي و كارايي دستگا ههاي پزشكي الزامي است.

در كشور ايرلند وجود سيستم جامع براي خريد و به كارگيري 96 درصدي از دستگاه ها -99/ تجهيزات، در سوئد، استفاده 5 و كاربرد آسان و در ايتاليا، هزينه اثربخش بودن تجهيزات را مطرح مي نمايد(جدول 1). در واحد تجهيزات پزشكي در و « مهندس باليني 2 » ، تمامي كشورهاي مورد مطالعه محور اصلي واحد بوده و « تكنسين هاي تجهيزات پزشكي 3 » توسط واحدهاي اداري و مالي پشتيباني مي شدند. تنها تفاوت در كشور انگلستان و استراليا ديده م يشود كه به جاي مهندس باليني از مهندس پزشكي با گرايش بيمارستاني استفاده مي كردند.

در رابطه با انتخاب و خريد، در تمامي بيمارستان هاي كشورهاي مورد مطالعه، يك روش اجرايي شامل: نيازسنجي « مديريت خريد تجهيزات » سيستماتيك از واقعي، ايجاد كميته خريد به رياست مهندس باليني، ترازيابي 4 يك نوع دستگاه پزشكي از كمپانيهاي مختلف، تاكيد بر استفاده از تكنيك هزينه طول عمر، استناد به تجربيات موفق از عملكرد دستگاه ها با مارك و مد لهاي موجود قبلي، وجود داشت.

هر چند وظايف و اعضاي كميته ها يكسان بودند ولي در كشورهاي مورد مطالعه نام هاي متفاوتي به خود مي گرفت. واحد مديريت و مهندسي تجهيزات از ابزارهاي متفاوتي براي بررسي وجمع آوري اطلاعات مورد نياز، جهت طرح در كميته خريد، استفاده مي نموده اند.

در رابطه با كنترل هاي اوليه، در تمامي بيمارستان هاي كشورهاي منتخب، جانمايي و پيش بيني محل استقرار دستگاه هاي سرمايه اي در هنگام طراحي بيمارستان انجام مي پذيرد و حتي در هنگام ساخت و ساز اين فضاها براساس رعايت كدها و استانداردهاي لازم، نظارت و كنترل

مي شوند. كنترل هاي بدو ورود دستگا ههاي پزشكي به بيمارستان با انجام تست پذيرش 1 (قبل از استفاده از دستگاه) و كنترل هاي ادواري در قالب «كنترل عملكرد با انجام كاليبراسيون» به همراه « كنترل ايمني » به عنوان دو فعاليت كنترلي اصلي و مهم به طور مداوم انجام مي گيرد. درباره ي كنترل هاي موردي در تمامي بيمارستا نهاي كشورهاي مورد مطالعه، كنترل و مديريت حوادث مرتبط با تجهيزات پزشكي، آناليزريسك و اعلام گزارشات به مقامات بالاتر به عهده واحد مهندس باليني است، به جز كشور امريكا كه مسئوليت اين مهم به عهده مديريت ريسك 2 بيمارستان است و نقش مهندس باليني، كمكي است.

براي نگهداري در تمامي بيمارستان هاي كشورهاي مورد مطالعه

«سيستم مديريت نگهداري كامپيوتري» وفايل« مديريت فهرست موجودي» تشكيل  گرديده است. سيستم CMMS  پايه و اساس برنامه نگهداري تجهيزات پزشكي را تشكيل مي دهد. در مورد روش هاي نگهداري، همه كشورهاي دو روش متداول نگهداري پيش گيرانه و نگهداري اصلاحي(تعمير) را در بيمارستان هاي خود پذيرفته اند.

 

نگهداري توسط دو گروه :

1_ خارج بيمارستاني (توليدكنندگان، نمايندگي

اصلي و فروش توليدكنندگان، شرك تهاي ثالث و متفرقه)،

2_داخل بيمارستاني ( مهندس باليني و تكنسين هايتجهيزات پزشكي)

انجام مي شود ولي درصد استفاده از اين دو گروه متفاوت است.

در ضمن هر دو گروه داخل بيمارستان و يا خارج از بيمارستان بايد صلاحيت انجام امور مربوط به نگهداري را دارا باشند و از موسسات اعتبار بخشي خارج بيمارستاني مجوز و گواهينامه اين كار را دريافت كرده باشند. در تمامي بيمارستان ها، نگهداري خارج بيمارستاني با انعقاد قرارداد انجام مي شود. در امريكا و آلمان علاوه بر موارد فوق الذكر براي دستگا ههاي پزشكي پيچيده و گران قيمت مانند دستگا ههاي تشخيصي و تصويري، حتماً با توليدكننده و يا نمايندگي اصلي (كه داراي تيم هاي قوي نگهداري پيش گيرانه يا اصلاحي تعمير هستند) قرارداد منعقد مي گردد.

بامقايسه وجوه اشتراك و افتراق مديريت تجهيزات پزشكي در بيمارستان هاي كشورهاي مورد مطالعه و در نظرگرفتن شرايط ايران، الگوي پيشنهادي در ابعاد شش گانه طراحي شد. پس از اعتبارسنجي، الگوي نهايي با نام چرخه مديريت تجهيزات پزشكي ارائه گرديد. در اين الگو ايجاد واحد مديريت تجهيزات پزشكي به سرپرستي مهندس پزشكي باليني و به كارگيري تكنسينهاي تجهيزات پزشكي

براي اداره امور واحد پيش بيني شده است. اين چرخه با نيازسنجي تجهيزات پزشكي آغاز و پس از طي مراحلي چون بررسي فني، تصميم گيري انتخاب وخريد، توزيع،نظارت،آموزش، نگهداري و جايگزيني، مجددا به گام اول باز مي گردد.

تجهيزات پزشكي يكي از سه ركن اصلي هر بيمارستان مي باشد كه مديريت بهينه آن مي تواند در كاهش هزينه ها و ارائه مراقبت هاي لازم به بيمار موثر باشد . در اين راستا، ايجاد ساختار لازم با تشكيل واحدهاي مديريت ومهندسي تجهيزات پزشكي در بيمارستان ها ضروري است .

پس از ايجاد ساختار مناسب، فرآيند خريد تجهيزات پزشكي به عنوان اولين مرحله از چرخه مديريت تجهيزات پزشكي بايد در قالبي صحيح مديريت شود تا از بروز بسياري از مشكلات آتي در برنام ههاي كنترل و نگهداري جلوگيري نمايد. در مرحله اول آن، نيازسنج يها بايد دقيق و واقعي و در مرحله بعد يعني انتخاب، بايد بررسي هايي مانند ترازيابي،آناليز هزينه بر مبناي تكنيك تحليل هزينه طول عمر و مديريت فهرست موجودي صورت پذيرد.

آموزش، ركن اصلي و بستر لازم براي اعمال مديريت تجهيزات پزشكي در بيمارستان را فراهم مي كند.اين آموزش در سه سطح آموزش دانشگاهي (مهندسين باليني)، آموزش بيمارستاني (اپراتورها) وآموزش مداوم (ساليانه) با درج در پرونده آموزشي مهندس، تكنسين و اپراتور ارائه ميشود.

در ايران آموزش مهندس پزشكي در گرايشهاي بيو الكتريك، بيو مكانيك و بيومواد نمي تواند منجر به مديريت موثر تجهيزات پزشكي در بيمارستان شود، زيرا واحدهاي درسي اين رشته منطبق بر فعاليت هايي مديريت تجهيزات پزشكي نيست و هدف از آموزش آنها توليد تجهيزات پزشكي است. در صورتي كه تربيت مهندس پزشكي باليني براساس برنامه آموزشي فدراسيون بين المللي مهندسي پزشكي وباليني، منجر به كسب مهارت هاي مهندسي، مديريتي و فناوري در بخش بيمارستان ميگردد. اين دانش آموختگان قادر خواهند بود وظايفي نظير ارزيابي، انتخاب و نظارت بر به كارگيري صحيح و ايمني فناوري پزشكي، مديريت تجهيزات (خريد،تعمير، نگهداري، كنترل كيفيت و توسعه)، آموزش كاربري صحيح دستگاه ها و مديريت اطلاعات بيمارستاني و طراحي سيستم هاي مهندسي كه به صورت تجاري در در دسترس نيستند، را به عهده بگيرند.

---

خلاصه و جمع بندی

با توجه به نتايج پژوهش، ايجاد واحد مديريت تجهيزات پزشكی در بيمارستان های كشور توصيه مي شود.

تشكيل كميته انتخاب وخريد، كنترل مستمر عملكرد تجهيزات طی فرايند كاليبراسيون و تعمير و نگهداری پيش گيرانه دستگاهها طبق برنامه زمان بندی و تربيت نيروی انسانی مورد نياز اين واحد طبق سر فصل دروس فدراسيون بين المللی آموزش مهندسی بالينی در دانشگاه ها وآموزش مداوم اپراتورها منجر به افزايش بهره وری تجهيزات پزشكی در بيمارستان ها خواهد شد.

امیدواریم توانسته باشیم مطالب ارزنده و کاربردی را برایتان تهیه کرده باشیم. صمیمانه آماده شنیدن نظرات و تجربیات تان درباره مدیریت تجهیزات پزشکی در بیمارستان هستیم. دوستان عزیز برای نوشتن پست ها زحمتهای زیادی کشیده می شه لطفا در صورت استفاده از متن نسبت به لینک دهی به متن همکاری داشته باشید.

---

 

نویسنده: سما غنی زاده – محدثه پورمختاری

 

منابع بیشتر مطالعه برای شما:

1. نوری تاجرم، دباغی، محمدی، حقانی. بررسي وضعيت نگهداري و هزينه مراقبت تجهيزات پزشكی بيمارستانهای دانشگاه،علوم پزشكي ايران . مجله دانشگاه علوم پزشكی ايران
2. وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی. جايگاه ادارات تجهيزات پزشكی. مجله مهندسي پزشكی
3. صدقيانی. آموزش پزشكي وخدمات بهداشتي درمانی. تهران،انتشارات علمی و فرهنگی
4. صدقيانی. جايگاه ووظايف واحد تجهيزات پزشكی دربيمارستان. مجله مهندسی پزشكی

5.سایت جامع مهندسی پزشکی ایران

6.آرشیو نرم افزاری بیمارستان لاله

7.سایت ویکیپدیا